شمال نیوز: با پايان مهلت نام نويسي کانديداهاي دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري تا حدودي چيدمان بازيگران سياسي اين کارزار سياسي مشخص شده است و حالا شوراي نگهبان است که کانديداهاي قطعي را طي ده روز ديگر اعلام کند اما آنچه که در اين مدت مورد بحث و بررسي قرار خواهد گرفت، احتمالاتي است که هرکدام مي توانند تاثير مشخصي در نتيجه انتخابات داشته باشند.

درکنار بيش از 1600 نفر که براي سرگرمي و خوش گذراني به وزارت کشور آمده بودند، حدود سي نفر هم براي حضور جدي در انتخابات نام نويسي کردند. اين افراد عبارت بودند از مصطفي ميرسليم، مسعود زريبافان، حميد بقايي، محمود احمدي نژاد، سيد محمد غرضي، حسن سبحاني، ،حجت الاسلام محسن غرويان، مصطفي کواکبيان، عليرضا زاکاني، حسن روحاني، ابراهيم رئيسي، حميدرضا حاجي باباي، محمد هاشمي، محمدمهدي زاهدي، محسن رهامي، محمدباقر قاليباف، اسحاق جهانگيري و...

بنابراين تا حدودي ترکيب در زمين بازي مشخص شده است و يک چهار ضلعي از جريان‎هاي مختلف سياسي خود را براي حضور در انتخابات آماده کرده‌اند. يک سو اصلاح طلبان و حاميان دولت قرار دارند، طرف ديگر اصولگرايان منتقد دولت ايستاده اند و ضلع سوم متعلق به جريان احمدي‌نژادي‌ها است. ضلع چهارم نيز افرادي هستند که به عنوان کانديداي مستقل در اين دوره شرکت کرده‌اند.

البته تداوم چهار ضلعي به تصميمات شوراي نگهبان بستگي دارد. زيرا همچنان حرف و حديث‌هاي بسياري در خصوص برخي کانديداها مطرح شده است. به عنوان مثال تائيد صلاحيت احمدي‌نژاد همچنان در هاله‌اي از ابهام قرار دارد. از يک سو اصولگرايان تاکيد بر ردصلاحيت وي دارند و از طرف ديگر اصلاح‌طلبان معتقدند تائيد صلاحيت شود و تا وزن سياسي‌اش مشخص شود.

با اين وجود چهره‌هاي نزديک به احمدي‌نژاد مانند عبدالرضا داوري تاکيد دارد که لزومي براي ردصلاحيت وي وجود ندارد و رئيس دولت دهم از دستور رهبري امتناع نکرده است و صرفا مقام معظم رهبري وي را نصيحت کرده است. او در حساب توييتري خود اين گونه توضيح داده است که: سلب حق کانديداتوري از دکتر احمدي نژاد با استناد به "توصيه" ناقض قانون اساسي است، سلب اين حق تنها با "حکم حکومتي" ميسر است.

البته آنها راه‌هاي ديگري را هم مد نظر قرار داده‌اند. شايد احساس کرده اند تعريف تمجيد از شوراي نگهبان يا به نوعي آنها را در معذورات اخلاقي قرار دادن مي تواند زمينه تائيد صلاحيت احمدي نژاد و بقايي را فراهم کند به همين دليل داوري نوشت: صلاحيت محموداحمدي نژاد و حميدبقايي احراز مي‌شود تا تصوير "فرادستي کشور" در امروز و فرداي تاريخ جمهوري اسلامي ايران مخدوش نشود. با اينحال همچنان احتمال ردصلاحيت رئيس دولت‌هاي نهم و دهم به قوت خود باقي است.

علاوه بر احمدي نژاد در ميان اصلاح‌طلبان و اصولگرايان چهره‌هايي حضور دارند که احتمال تائيد صلاحيت آنها بسيار کم است. زيرا برخي يا سابقه اجرايي ندارند يا در دوره‌هاي قبل نيز ردصلاحيت شده اند. در اين دسته مي توان نام حجت الاسلام محسن غرويان، مصطفي کواکبيان، عليرضا زاکاني، محسن رهامي و... قرار داد که تقريبا نيمي از جمعيت کانديداها را تشکيل مي دهند.

البته اين درحالي است که صحبت‌هاي اخير آيت‌الله مدرسي درمراسم آغاز به کار ستاد مرکزي نظارت بر انتخابات رياست جمهوري مي تواند تعداد بيشتري از اين افراد را به تائيد صلاحيت اميدوار کند. وي گفته است که شوراي نگهبان تلاش مي‌کند داوطلبان را با حداقل صلاحيت‌ها تاييد کند.

اين تصميم شوراي نگهبان مي تواند تاثيرات جدي بر روند انتخابات يا حداقل بر مناظره‌ها داشته باشد. به طوري که از يک سو افزايش تعداد کانديداها باعث مي‌شود زمان کافي براي مناظره‌هاي رودر رو وجود نداشته باشد و از سوي ديگر ميزان راي کاندياهاي مختلف به دليل تعدد نامزدها کاهش پيدا کند.

با اين وجود چند سناريو درخصوص دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري مطرح است که درباره آنها با فعالان سياسي هر دوجريان به گفت‌وگو نشستيم و تحليل‌هاي آنها را جويا شديم که در ادامه مي خوانيد:

سناريو يک: رئيسي دربرابر روحاني
در اين بخش همانطور که طي ماه‌هاي گذشته بارها و بارها از سوي رسانه‌هاي مختلف مطرح شده است، در پايان مناظره‌ها کانديداها به نفع اين دو انصراف دهند و رقابت ميان آنها صورت بگيرد. البته قاعدتا برخي کانديداها مانند هاشمي، ميرسليم يا غرضي در اين رقابت حضور خواهند داشت اما عمده رقابت ميان رئيسي و حسن روحاني خواهد بود، با فرض اينکه قاليباف نيز به نفع رئيسي از انتخابات انصراف دهد و احمدي نژاد و بقايي نيز از فيلتر شوراي نگهبان عبور نکنند. در همين خصوص فعالان سياسي در گفت‌وگو با فرارو گفتند:

محمد توسلي(عضو شوراي مرکزي و رئيس دفتر سياسي نهضت آزادي): در اين سناريو مناظره ها بيشتر حالت دو قطبي روحاني- جهانگيري و رئيسي – قاليباف پيدا خواهد کرد و موجب حضور بيشتر مردم در انتخابات خواهد شد و اگر انتخابات بدون حاشيه برگزار شود روحاني در مجموع برنده انتخابات خواهد بود

حميدرضا ترقي(عضو حزب موتلفه اسلامي):در چنين شرايطي قطعا آقاي روحاني از مناظره طفره خواهند رفت و آقاي رئيسي هم به لحاظ اخلاقي سعي مي کنند به صورت اثباتي مناظره کنند نه تخريبي. اما نقش آقايان قاليباف و جهانگيري در اينجا متفاوت است. زيرا به طور کل آقاي قاليباف براي حمله وارد انتخابات شده است و جهانگيري به منظور دفاع. بنابراين حضور اين دو به خصوص آقاي قاليباف مي تولند تاثير زيادي در نتيجه داشته باشد.

حسين کنعاني مقدم(عضو حزب سبز ايران): در اين احتمال به عقيده من همه مسائل ميان آقايان جهانگيري و قاليباف خواهد بود و نه روحاني و نه رئيسي درگير نمي‌شوند. حضور آقايان هاشمي و ميرسليم هم تاثير چنداني در نتيجه ندارد زيرا حضور ميرسليم که صرفا براي بيان ديدگاه هاي حزبي است و آقاي هاشمي صرفا براي اين در انتخابات نام نويسي کرده اند که مشخص کند مرحوم هاشمي تاکيد بر حمايت از روحاني داشته است. در اين حالت پيروز ميدان آقاي روحاني خواهد بود.

علي محمد نمازي(عضو ارشد حزب کارگزاران): در چنين حالتي هر دو جريان سياسي با يکديگر برابر خواهند بود و قاليباف و رئيسي تلاش مي کنند نقطه ضعف‌هاي دولت را برجسته کنند و خود را به عنوان يک چهره منتقد معرفي کنند. در ميان مردم هم هميشه چهره هاي منتقد بيشتر مورد توجه بوده اند. اما با اين‌حال آقاي روحاني و آقاي جهانگيري قطعا براي اين مسئله برنامه ريزي کرده اند و آمادگي کامل را دارند.

سناريو دوم: رقابت دوباره قاليباف و روحاني
حضور شهردار تهران در انتخابات رياست جمهوري تحليل‌هاي بسياري به همراه داشته است. برخي بر اين باورند که وي نه آمده است که پيروز شود و نه قرار است که بماند. او صرفا براي حمايت از رئيسي در مناظره ها و همچنين جبران مناظرهاي سال 92 آمده است تا با روحاني تسويه حساب کند. اما يک عده ديگر معتقدند که حضور قاليباف در انتخابات براي شرايط خاص در نظر گرفته شده است. به اين معني که اصولگرايان همچنان درباره رئيسي شک و ترديدهايي دارد که شايد تا زمان راي گيري نتواند مورد اقبال عمومي قرار گيرد و در چنين شرايطي قاليباف جايگزين وي شود و توليت آستان قدس به نفع آقاي شهردار کنارگيري کند.

درباره اين سناريو تحليل‌ها به شرح زير است:

توسلي: در اين سناريو نيز مشابه حالت قبل مناظره ها بيشتر حالت دو قطبي خواهد داشت و موجب حضور بيشتر مردم در انتخابات خواهد شد و اگر انتخابات بدون حاشيه برگزار شود باز در مجموع روحاني برنده خواهد بود.

کنعاني مقدم: اين حالت در صورتي اتفاق مي‌افتد که در نظر سنجي ها روند مناظره‌ها آقاي رئيسي مورد استقبال قرار نگيرند. قطعا در چنين حالتي هم اصولگرايان از کانديداي نهايي يعني قاليباف حمايت خواهند کرد اما اينجا حضور ميرسليم به ضرر اصولگرايان خواهد بود. در اين شرايط هم البته اصولگرايان پيروز نمي شوند.

سناريوي سوم و رقابت جنجالي و سه ضلعي
با وجود اينکه صحبت‌ها و احتمال درباره ردصلاحيت احمدي نژاد و بقايي بسيار زياد است، اما همچنان تائيد صلاحيت آنها ممکن است. بنابراين در اين حالت شرايط به مراتب متفاوت خواهد شد. زيرا اولا حضور احمدي نژاد ميزان راي جريان اصولگرايي را کاهش مي دهد. چراکه هر دو در برخي نقاط سبد راي مشترک دارند. ثانيا شرايط در مناظره‌ها نيز متفاوت خواهد بود. چراکه احمدي‌نژاد آمده است تا از عملکرد 8ساله خود دفاع کند و حسن روحاني تاکيد دارد که بخش عمده مشکلات فعلي به واسطه عملکرد ضعيف وي به وجود آمده است. بنابراين چالش ميان اين دو به مراتب بيشتر از باقي کانديداها خواهد بود. واکنش و تحليل فعالان سياسي در اين خصوص جالب توجه است:

توسلي: اگر چه احتمال تاييد صلاحيت احمدي نژاد بسيار کم است اما در اين سناريو مناظره ها سه قطبي و موجب حضور بيشتر مردم در انتخابات خواهد شد و اگر انتخابات بدون حاشيه برگزار شود برنده انتخابات روحاني خواهد بود.

ترقي: در چنين حالتي درگيري ميان آقايان جهانگيري، احمدي‌نژاد و قاليباف خواهد بود و آقايان روحاني و رئيسي وارد نزاع هاي انتخاباتي نمي شوند.

کنعاني مقدم: درست است که فرض محال محال نيست اما هرکدام هم تائيد شوند با توجه عملکردشان در ذهن مردم ردصلاحيت شده‌اند. ولي با اين حال با توجه به سبد راي احمدي نژاد اين امر به نفع روحاني خواهد بود. ضمن اينکه راي ضد انقلاب ها هم به نوعي براي آقاي احمدي نژاد است.

نمازي: ما هم اتفاقا بسيار اميدواريم که چنين حالتي اتفاق بيافتد آقاي احمدي نژاد در انتخابات حضور داشته باشد. اينگونه مناظره‌هاي داغي را شاهد خواهيم بود.

مهدي آيتي(نماينده ادوار مجلس): در اين شرايط آرا قطعا تقسيم خواهد شد و بخشي از آراي خاکستري هم به سمت آقاي احمدي نژاد خواهد رفت و دو مرحله‌اي خواهد شد. لذا به نظر من حضور وي برخلاف ديدگاه برخي، به ضرر آقاي روحاني خواهد بود.

سناريوي چهارم و رد صلاحيت روحاني
قطعا جايگاه نخست احتمالات عجيب تعلق مي‌گيرد به اين سناريو که روحاني و احمدي نژاد هر دو رد صلاحيت شوند. البته تقريبا از چندين ماه قبل جريان اصولگرا تلاش داشتند تا اين مسئله را ميان افکار عمومي منتشر کنند که احتمال ردصلاحيت روحاني وجود دارد حتي سخنگوي شوراي نگهبان هم نه تنها تکذيب نمي کرد بلکه با صحبت هاي خود تا حدودي مهر تائيد بر آن مي‌زد و مي گفت بعيد نيست يک رئيس جمهور براي دور دوم تائيد صلاحيت نشود.

با اين‌حال بعد از مدتي جو آرام شد و ديگر کسي اين مسئله را مطرح نکرد. اما حالا با آغاز بررسي صلاحيت کانديداها بار ديگر اين مسئله در خروجي رسانه هاي اصولگرا قرار گرفت و حتي تحليلشان اين است که حضور جهانگيري براي چنين شرايطي، انجام شده است. در اين باره تحليلگران معتقدند:

توسلي: در اين سناريو انتخابات با شوک شديدي روبرو خواهد شد و حضور مردم در انتخابات کاهش چشمگير پيدا خواهد کرد و پيامد چنين سناريو برنامه ريزي شده که اگر با کناره گيري جهانگيري مواجه شود؛ برنده تيم رئيسي يا قاليباف خواهند بود.

ترقي: من اين احتمال را بعيد نمي دانم. زيرا حضور آقاي جهانگيري مي تواند به دليل همين احتمال باشد.

کنعاني مقدم: در اين حالت انتخابات ميان قاليباف و جهانگيري خواهد بود ولي آقاي جهانگيري پيروز ميدان خواهد بود زيرا آراي خاکستري و مخالفان اصولگرا که صرفا براي شکست اصولگرايان در انتخابات حضور دارند، به جهانگيري راي خواهند داد.

(کنعاني مقدم همچنين به نکته جالبي اشاره کرد و گفت: اصولگرايان کم توقع هستند. آنها مي دانند شکست مي خورند اما همين که با راي مناسب(مثلا 40%) شکست بخورند براي آنها پيروزي است و مي توانند براي دور بعد اميدوار باشند. البته لازمه اين امر، اجماع بر روي يک کانديدا و ارائه گفتمان جديد است. در چنين شرايطي انتخابات به دور دوم خواهد رفت و احتمال پيروزي وجود دارد.)/ فرارو